|
| DEMİRCİ MEHMET EFE |
|
Demirci Mehmet Efe
Demirci Mehmet Efe,1883 tarihinde Nazilli’nin Pirlibey köyünde bir demircininoğlu olarak dünyaya gelmiştir.Babasının ve kendisinin demircilik mesleği ile hayatlarını sürdürdükleri için,demirci lakabını almıştır.Bir müddet babasının mesleğini sürdüren Demirci Mehmet,askerlik görevini İzmir’de bulunan 5.depo Alayında demirci olarak yaparken,hazırladığı pencere kapaklarının ölçülerinde hata olması üzerine başındaki Ermeni yedek subay Mıdırgiç ile yaptığı kavga sonucunda onu yaralamış ve bu olayın ardından firar ederek,köyüne geri dönmüştür.
Demirci başlarda,Çakırcalı ve Yanık Efe’nin kızanları arasında bulunduysa da cesareti ve gözüpekliği sayesinde çete içinde konumunu yükseltti.Daha sonra da,Aydın,Ödemiş,Denizli dağlarında kendi zeybek çetesi ile nam saldı.
Celal Bayar ve Rauf Orbay tarafından milli mücadeleye davet edildi ve 11 Temmuz 1919’da milli kuvevetlere katıldı.Demirci Mehmet Efe,milli kuvvetlere katıldıktan sonra bölgedeki tüm kuvvetleri emri altına almayı başarmasından ve bölgenin emniyet ve asayişini kısa sürece düzeltmesinden dolayı kendisine Aydın ve Havalisi Kuvayı Milliye Umum Kumandanlığı mührü ve Albay rütbesi verilmiştir.
Mahmut Esat Bozkurt ve Mehmet Şükrü Saraçoğlı,Demirci Mehmet Efe’nin kızanlığını,Celal Bayar katipliğini,Binbaşı Nazım,Binbaşı Hacı Şükrü,Binbaşı İsmail Hakkı ve Arap Yüzbaşı Nuri Bey cephe yardımcılığını,Albay M.Şefik Aker ise,askeri danışmanlığını yapmıştır.
1919 Aralık ayı içerisinde Aydın Valisi İzzet Paşa,
Demirci Mehmet Efe’nin mücadeleye katılmadan önce
işlediği bir suçtan dolayı Dahiliye Nezaretine şikayette bulunur.
Bunun üzerine Harbiye Nazırı Cemal Paşa,
12.Kolordu Kumandanı Fahrettin Bey’den durumla ilgili bilgi ister.
Bölgede bulunan Albay M.Şefik Bey,Harbiye Nezaretine vediği cevapta,Demirci Mehmet Efe’ye isnat edilen suçun,’’mezkur aftan ve Harekat-ı Milliye’ye iştirak etmeden önce olduğunu,halen mumaileyhin asayişin muhafazası ve memleketin müdafaası emrinde büyük gayret ve himmetini sarf etmekte bulunduğunu’’bildirmiştir.Görüldüğü üzere Demirci Mehmet Efe’nin mücadelesini lekelemek isteyenler eski hesapları kurcalarken,basiret sahibi devlet yöneticileri
bunun önünü almaya çalışmıştır..
Son olarak sözü,
Demirci Mehmet Efe’nin karargahında
onunla birlikte çalışan Albay Refet Bey’e bakıyoruz:
‘’Aydın cephesindeki tekmil kuvvet doğrudan doğruya milletin kalbinden taşıp toplanan bir kuvvettir.Burada hiç bir suni el olmadı
ve hiç bir suni el bunu yaratmadı.Türk unsuru ve İslam kuvveti olarak tekmil kabiliyetini kendi kendisine gösterdi.
Bunlar arasında orada kıymetli arkadaşım
Demirci Mehmet Efe’nin ismini burada takdirle yad etmeği
bir vazife telakki ederim.Bu saf insan kendisi gibi diğer saf kahramanlarla ortaya atılarak hakikaten pek büyük gayret,
pek büyük himmet gösterirken,hükümeti merkeziye kendilerine ünvan olmak üzere,cani,şaki,hırsız gibi güzel güzel iltifat göndermekten hali kalmıyordu.Fakat bunlar azimlerini kırmadılar,daima müdafaa ettiler ve daima uğraştılar.’’
Demirci Mehmet Efe hayatını adadığı amaçları doğrultusunda,kendisine destek veren herkese dostça ve mertçe muamele etmiştir.Bu amaç uğrunda en büyük hasımlarını afetmiş,yüreğini kinden ve garazdan arındırabilmiştir.Mücadeleye destek vermeyen,mücadelenin aleyhinde çalışan,emniyet ve asayişi ihlal edenler ise,Demirci Mehmet Efe’nin en büyük hasımları olmuş,ağır şekilde cezalandırılmıştır.
Demirci Mehmet Efe’nin karargahı zaman zaman temyizi olmayan
bir mahkeme salonuna,kimi zaman da,Divan-ı Harb-e dönüşebilmiştirçDevletin uzun süre bölgede sağlayamadığı düzen
ve asayişi tesis eden Demirci Mehmet Efe,yapmış olduğu
Cephe Kumandanlığı ile Efelik kültüründeki mümtaz
ve müstesna yerini almıştır..
Cumhuriyetin ilanından sonra,Gazi Mustafa Kemal Atatürk,kendisine milletvekilliği teklif etmişse de,Demirci Efe;ben zeybeğim,vekillik okumuş adamların vazifesi diyerek kabul etmemiştir.Atatürk,size ve zeybeklerinize teşekkür etmek isterim dediğinde,o zaman bu çocuklara iş imkanı sağlayalım der ve Nazilli Sümerbank fabrikası böylelikle kurulur..
1961 yılında vefat eden Demirci Mehmet Efe,askeri törenle son yolculuğuna uğurlanmıştır..
Demirci Mehmet Efe’nin zeybek kostümü ve silahları İstanbul Harbiye Müzesindedir..
|
|
